Công nghiệp văn hóa Hà Nội cần gì để "cất cánh"?

-Nguyễn Trâm-

Để công nghiệp văn hóa Hà Nội thực sự "cất cánh" và trở thành một trung tâm sáng tạo hàng đầu, một lễ hội thường niên như Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội là “bệ phóng” rất cần thiết.

Ngành công nghiệp văn hóa Hà Nội đang trên đà phát triển nhưng vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức. Một số khó khăn chính mà ngành này đang phải đối mặt có thể kể đến như thiếu nguồn lực tài chính, thiếu nhân lực có chuyên môn và kinh nghiệm ở cả khu vực công và tư, hạ tầng chưa đồng bộ, thiếu sự liên kết giữa các bên, khó khăn trong việc bảo vệ sở hữu trí tuệ, trong việc tiếp cận thị trường, hay cạnh tranh từ các sản phẩm văn hoá nước ngoài.

Công nghiệp văn hóa Hà Nội cần gì để "cất cánh"

Để công nghiệp văn hóa Hà Nội thực sự "cất cánh" và để Hà Nội trở thành một trung tâm sáng tạo hàng đầu, cần có sự kết hợp đồng bộ của nhiều yếu tố.

Trước hết, công nghiệp văn hoá Hà Nội cần một chính sách và cơ chế hỗ trợ rõ ràng được biểu hiện qua việc hoàn thiện khung pháp lý, các chính sách ưu đãi và cơ chế phối hợp cụ thể. Cần xây dựng một hệ thống pháp luật rõ ràng, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sáng tạo và kinh doanh trong lĩnh vực văn hóa. Đưa ra các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng để thu hút đầu tư và phát triển các dự án văn hóa. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức xã hội và doanh nghiệp để tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả.

Phát triển công nghiệp văn hoá không thể không đi đôi với phát triển nguồn nhân lực. Hà Nội cần đầu tư vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của ngành công nghiệp văn hóa. Tạo môi trường làm việc hấp dẫn để thu hút các nhân tài trong và ngoài nước. Xây dựng, phát triển các cộng đồng sáng tạo, nơi các nhà sáng tạo có thể giao lưu, học hỏi và hợp tác.

Nhiều hội thảo, tọa đàm với sự tham gia của chuyên gia đầu ngành và quốc tế tại Lễ hội thu hút nhiều bạn trẻ tham dự cả ở vai trò diễn giả và khán giả

Bên cạnh đó, xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển các không gian sáng tạo như các trung tâm văn hóa, các khu phố nghệ thuật, các studio… là rất cần thiết. Cơ sở vật chất cần đầu tư hiện đại phục vụ cho sản xuất và biểu diễn các sản phẩm văn hóa. Đảm bảo kết nối hạ tầng kỹ thuật hiện đại để phục vụ cho các hoạt động sáng tạo và kinh doanh.

Công nghiệp văn hoá cùng với đó cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo hơn nữa. Khuyến khích tinh thần khởi nghiệp với việc tạo điều kiện cho các ý tưởng sáng tạo được triển khai và phát triển. Có thể hỗ trợ tài chính, cung cấp các nguồn vốn đầu tư cho các dự án sáng tạo, hay tổ chức các sự kiện, hội thảo, triển lãm để kết nối các nhà sáng tạo và doanh nghiệp.

Nhiều cuộc thi huy động ý tưởng sáng tạo từ cộng đồng đã được tổ chức trong khuôn khổ Lễ hội đồng thời cũng là cơ hội để các tác giả trẻ chia sẻ ý kiến đóng góp

Công nghiệp văn hoá Hà Nội đặc biệt muốn phát triển lâu dài cần đi đôi với bảo tồn và phát huy di sản văn hóa. Hà Nội có một kho tàng di sản với tiềm năng sáng tạo rất lớn. Bảo tồn di sản là bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Bên cạnh đó, kết hợp di sản và hiện đại, kết nối di sản văn hóa với các xu hướng hiện đại để tạo ra các sản phẩm văn hóa mới, tạo sự lan toả mạnh mẽ.

Đẩy mạnh xây dựng thương hiệu cho sản phẩm văn hóa Hà Nội là bước đi bền vững, quan trọng kế tiếp. Công nghiệp văn hoá Hà Nội cần thúc đẩy quảng bá hình ảnh các sản phẩm văn hóa của mình đến với thị trường trong nước và quốc tế. Xây dựng hệ thống phân phối hiệu quả để có thể đưa sản phẩm đến tay người tiêu dùng, dù là sản phẩm “vật thể” hay “phi vật thể”.

Những sân chơi tương tác sáng tạo-một trong dịch vụ trải nghiệm văn hóa được đưa thành hoạt động của Lễ hội, thu hút khách nước ngoài và nhiều “du khách nhí”

Từ đó, công nghiệp văn hoá Hà Nội cần gia tăng hợp tác quốc tế. Tham gia các sự kiện văn hóa quốc tế để quảng bá hình ảnh và tìm kiếm cơ hội hợp tác. Thu hút đầu tư nước ngoài để phát triển ngành công nghiệp văn hóa.

“Bệ phóng” Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội

Những “gạch đầu dòng” trên không còn xa lạ đối với những người làm trong ngành văn hóa, bởi Nghị quyết 09-NQ/TU do Thành ủy Hà Nội ban hành năm 2022 đã quy định những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong việc phát triển công nghiệp văn hoá trên địa bàn Thủ đô. Vấn đề là hiện thực hóa Nghị quyết làm sao cho hiệu quả. Và Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội là một minh chứng rõ ràng.

Có thể thấy Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội là một cơ hội thực hành hiệu quả, giúp hiện thực hóa các mục tiêu phát triển công nghiệp văn hóa cho Hà Nội.

Trên thực tế, Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội đã và đang cho thấy vai trò to lớn của mình trong quá trình thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp văn hóa Hà Nội.

Ông Jonathan Baker, Trưởng đại diện UNESCO tại Việt Nam đánh giá cao nỗ lực thúc đẩy công nghiệp văn hóa và sáng tạo của Hà Nội tại Lễ Khai mạc Lễ hội 2024

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội ra đời từ năm 2021 với vai trò khẳng định thương hiệu Thành phố Sáng tạo của Hà Nội khi tham gia Mạng lưới các Thành phố Sáng tạo của UNESCO. Đến nay, lễ hội thường niên này trở thành một sự kiện văn hoá quy mô lớn giúp hỗ trợ các ngành công nghiệp sáng tạo, hỗ trợ các tài năng sáng tạo, các doanh nghiệp và tổ chức sáng tạo, các không gian văn hóa sáng tạo, đồng thời bổ trợ cho du lịch văn hoá.

Bước sang năm thứ 4 tổ chức, Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024 với chủ đề “Giao lộ sáng tạo” đạt đến một đỉnh cao mới với số lượng hoạt động nhiều hơn hẳn năm trước: có tới 110 hoạt động sáng tạo sôi nổi thuộc 12 lĩnh vực công nghiệp văn hoá, tiêu biểu như kiến trúc, thiết kế, mỹ thuật, trình diễn, điện ảnh, quảng cáo. Lễ hội thiết kế sáng tạo Hà Nội năm 2024 là nơi gặp gỡ của gần 500 nhà sáng tạo, nhà thiết kế, kiến trúc sư, nghệ sĩ đương đại, nghệ sĩ biểu diễn, chuyên gia, những nhà nghiên cứu văn hóa - nghệ thuật…

Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội không chỉ là nơi gặp gỡ và sân chơi mở cho đôi ngũ những nhà sáng tạo, kiên trúc sư, chuyên gia, nghệ sĩ,…

Các hoạt động sáng tạo được tổ chức với nhiều quy mô lớn nhỏ khác nhau là cuộc đối thoại, là trường học và phép thử giúp chứng thực năng lực và khả năng hợp tác đa bên, giữa nhà nước và tư nhân, giữa tổ chức và cá nhân, giữa trong nước và quốc tế, giữa nguồn lực tài chính công và nguồn lực tư nhân, giữa tài trợ và đầu tư, giữa thị trường và lợi ích công cộng, giữa quảng cáo tiếp thị và truyền thông, quảng bá. Những vấn đề nảy sinh cần giải quyết, những vướng mắc về cơ chế, quy định, thủ tục, những khác biệt về quan điểm và phương pháp thực hiện là cơ hội tuyệt vời để giúp các bên tham gia trao đổi và tự nâng cấp bản thân, cùng tìm kiếm cơ hội hợp tác, những lợi ích và mục tiêu chung, để cùng xây dựng một nền tảng phát triển - một phiên bản Lễ hội năm sau tốt hơn năm trước. Đây là tiền đề và là “trường hợp nghiên cứu” rất quan trọng để công nghiệp văn hóa Hà Nội có thể phát triển hơn nữa trong tương lai.

…Mà còn là “phép thử” về năng lực hợp tác công nghiệp sáng tạo liên ngành cũng như mức độ yêu thích của công chúng với các sản phẩm công nghiệp văn hóa

Một yếu tố không thể không để tâm tới của Lễ hội, đó là làm sao để thu hút và giữ chân các nhà sáng tạo trẻ. Lực lượng sáng tạo trẻ chính là một chỉ số đo lường nguồn lực cũng như năng lực của nền công nghiệp văn hóa. Những con số về người tham gia sáng tạo, số lượng các dự án, cũng như chất lượng các dự án, những cơ hội kết nối mở ra sau mỗi năm… là các “nguyên liệu đầu vào” quan trọng để Hà Nội đo lường và từ đó đưa ra những chiến lược phát triển ngày càng thực tế và có tính lâu dài cho nền công nghiệp văn hóa thành phố.

Để công nghiệp văn hóa Hà Nội "cất cánh", cần sự chung tay của cả chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng và mỗi cá nhân. Bằng cách chung tay tạo ra Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội như một ngày hội cho người dân và khách du lịch, một môi trường sáng tạo hỗ trợ các nhà sáng tạo và các tổ chức, doanh nghiệp đa dạng, Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm văn hóa sáng tạo hàng đầu trong khu vực và trở thành một điểm du lịch lễ hội văn hóa hấp dẫn trên thế giới.

Dù còn cần nhiều nỗ lực, nhưng những sự kiện văn hóa sáng tạo cộng đồng như Lễ hội là một điển hình về cách thúc đẩy công nghiệp văn hóa Hà Nội “cất cánh”

Một lễ hội thường niên như Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội là “bệ phóng” rất cần thiết, một kênh hiệu quả để phát triển ngành công nghiệp văn hóa nhiều thử thách cũng như cơ hội, thông qua các bài học về khâu tổ chức và vận hành./.