Sáng tạo không chỉ dành cho nghệ sĩ nằm ở những tác phẩm được “trưng bày”. Công chúng được tận hưởng sự sáng tạo trong việc sử dụng không gian - khi kiến trúc trở thành “cộng sự” của những tác phẩm nghệ thuật; được tận hưởng những phương thức sáng tạo nghệ thuật mới, được tham gia vào chính những hoạt động sáng tạo nghệ thuật. “Thành phố Sáng tạo” chỉ có thể được tạo nên bởi những công dân sáng tạo. Sẽ thật lãng phí nếu không “thử thách” khả năng sáng tạo của mình trong Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024 - một giải pháp kích hoạt tiềm năng sáng tạo trong cộng đồng.

Ghép “cả vũ trụ” với bảy “chữ cái”

Điềm Phùng Thị là một trong những tên tuổi hiếm hoi của nghệ thuật điêu khắc Việt hiện đại được ghi danh ở tầm thế giới. Ngay cả Viện Hàn lâm Nghệ thuật châu Âu cũng công nhận bà như một nghệ sĩ sáng tạo hàng đầu.

Nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị - nữ nghệ sĩ có tẩm ảnh hưởng không chỉ tại Việt Nam và còn được thế giới công nhận (Ảnh: nguồn Tạp chí Mỹ thuật)

Bà để lại một kho tàng tác phẩm đồ sộ. Nhưng độc đáo nhất trong cuộc đời bà là  sáng tạo ra một nghệ thuật điêu khắc trên cơ sở lắp ghép và biến tấu 7 mô-đun (modules) hình học. Nhà phê bình nghệ thuật Raymond Cogniat gọi là mẫu tự. Từ bảy “chữ cái” ấy, Điềm Phùng Thị đã lắp ghép, đã biến hóa thành để tạo ra một thế giới đa hình dạng, đa chất liệu, đa kích cỡ, đa thể loại không chỉ gồm các tác phẩm điêu khắc, mà còn có các bản in, tranh, tranh ghép vải, trang sức, và đồ nội thất, được trưng bày tại nhiều triển lãm quốc tế, tại Việt Nam.

Cung Thiếu nhi sẽ đem đến cơ hội cho bất cứ khách tham quan nào cũng có thể “thử làm Điềm Phùng Thị”. Không gian sáng tạo Think Playgrounds thực hiện một tổ hợp sân chơi trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024, từ hình tượng những khối mô-đun của tác giả. Tiếp nối tinh thần của điêu khắc gia, nhà tổ chức Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội mong muốn trao tiếp đi món quà của mình tới các bạn nhỏ tại Cung Thiếu Nhi Hà Nội.

Bảy “mẫu tự” của Điềm Phùng Thị sẽ được cung cấp cho người tham gia trải nghiệm. Từ đó, người ta có thể thoả sức tương tác các hình khối theo tưởng tượng của mình. Điều này đặc biệt bổ ích và thú vị với trí tưởng tượng phong phú của trẻ em, chúng có thể tạo ra tác phẩm cho mình từ những hình tượng cụ thể như cây cầu, gia đình, tàu vũ trụ… hay những những tác phẩm mang yếu tố trừu tượng mô tả những cảm xúc khác nhau của con người.

Cũng liên quan đến nghệ thuật thị giác, khoảng sân rộng ngát của Cung Thiếu nhi Hà Nội nơi giữ tầng tầng lớp lớp ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ, cũng đã từng là nơi đầu tiên diễn ra các cuộc thi vẽ tranh tại chỗ do Cung khởi xướng, nay trở thành không gian cho cuộc thi “Vẽ tranh trên sân” với chủ đề về ước mơ, được tổ chức dành riêng cho các bạn nhỏ với mong muốn kết nối mạch chảy quá khứ, hiện tại, tương lai, tiếp tục nuôi dưỡng sáng tạo và tâm hồn tuổi thơ trong sáng và để người lớn hiểu, tôn trọng và đồng hành cùng thế hệ trẻ trên con đường chinh phục những ước mơ đó.

Các em nhỏ tham gia cuộc thi sẽ được thỏa thích vẽ phấn trên nền sân ngập sáng và chia sẻ về tác phẩm của chính mình, cũng như nhận về những phần quà kỷ niệm xinh xắn. Sự kiện do nghệ sĩ Nguyễn Thị Tuệ Thư (Din) hướng dẫn, điều phối bởi giám tuyển giáo dục Ngụy Hải An, với sự hỗ trợ từ Trung tâm Nghệ thuật Hoa Tâm và Á Space.

Âm nhạc từ… đồ bỏ đi

Bạn đã bao giờ chơi các nhạc cụ được làm từ vật liệu tái chế như vỏ chai, hộp, ống nhựa, gỗ đã qua sử dụng?

Câu trả lời sẽ có nếu đến với Lễ hội Thiết kế Sáng tạo mùa này, qua workshop “Trạm Chơi - Những thanh âm ngẫu hứng”, chương trình được điều phối bởi nghệ sĩ Ian Richter cùng giám tuyển giáo dục Ngụy Hải An. Sự kiện diễn ra vào 10h-12h ngày 15/11/2024 tại Cung Thiếu nhi Hà Nội.

Nhà tổ chức tập trung vào việc tạo ra những âm thanh ngẫu hứng từ các vật liệu…bỏ đi. Những vật liệu tưởng như đã bị lãng quên này, tạo ra những nhạc cụ kỳ lạ nhưng lại vô cùng gần gũi, thân thiện này tạo điều kiện cho người tham gia cùng được tương tác và tạo ra những âm thanh độc đáo, góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm âm nhạc. Trạm chơi mở ra một không gian gần gũi, mang tinh thần tự phát và nghịch ngợm trong không gian của Cung Thiếu nhi, nơi bất kỳ ai từ trẻ nhỏ đến người lớn đều có thể tương tác và tạo âm thanh từ các nhạc cụ tái chế vui - lạ.

Workshop “Trạm chơi - Những âm thanh ngẫu hứng” - sáng tạo âm thanh từ vật liệu tái chế sẽ là không gian vui-lạ cho cả trẻ em và người lớn

Workshop “Trạm Chơi - Những thanh âm ngẫu hứng” mở ra cơ hội khám phá và phát triển khả năng sáng tạo của người tham gia thông qua âm nhạc; đồng thời mang thông điệp xanh về bảo vệ môi trường và giá trị của việc tái sử dụng thông qua việc sử dụng vật liệu tái chế.

Ian Richter là một nhạc sĩ và nhà sản xuất âm nhạc, đồng thời cũng là nhà trị liệu âm nhạc, giúp trẻ em và thanh thiếu niên gặp khó khăn về sức khỏe tinh thần thông qua âm nhạc. Kết hợp cùng Ngụy Hải An, với kinh nghiệm phong phú trong lĩnh vực nghệ thuật, workshop của nhóm nghệ sĩ hứa hẹn mang đến cho người tham gia một không gian âm nhạc - nghệ thuật thú vị.

Hội tụ những “bí mật” và tiêu chuẩn của hàng thủ công

Không chỉ một, mà có tới hai Hội chợ hàng thủ công mỹ nghệ. Một hội chợ mang tên “Bí mật” tổ chức tại Vườn hoa Tao Đàn mà một hội chợ “Makers Market - Child Routes” tổ chức tại Rạp Công Nhân - Phố Tràng Tiền.

Lĩnh vực thủ công mỹ nghệ luôn đòi hỏi sự sáng tạo. Nhưng với Hội chợ Bí mật tổ chức bởi Hanoi Indie Troupe (HIT), các tiêu chí thậm chí còn khắt khe hơn.

Hội chợ của Hanoi Indie Troupe tổ chức trong khuôn khổ Lễ hội 2024 từng rất hút khách cả người lớn và trẻ em yêu thích thủ công, sáng tạo

“Bí mật” lớn nhất tại Hội chợ là khi tham gia, nhà sản xuất thủ công bảo đảm những tiêu chí như: Phải tự mình biến đổi nguyên liệu thô, làm chủ các kỹ thuật chính để tạo ra đảm bảo công năng, thẩm mỹ của sản phẩm; hoặc các nghệ sĩ, nhà thiết kế phải có các sáng tạo gốc, làm chủ các kỹ thuật, quy trình để tạo ra sản phẩm cuối cùng, có phong cách cá nhân, không có tranh cãi về bản quyền và hình ảnh thiết kế.

Do đó, không có cơ hội dành cho những người muốn “mua chỗ này, bán chỗ kia” đem mặt hàng đến hội chợ. Thay vào đó là những mặt hàng tập trung vào ngành thủ công, thiết kế - in ấn của các nhà sản xuất độc lập từ nhỏ đến siêu nhỏ, hiếm và có “gu” từ khắp mọi nơi của Việt Nam và một số nghệ sĩ nước ngoài sinh sống, làm việc tại Hà Nội. Du khách đến với Hội chợ sẽ có cơ hội sở hữu những tác phẩm thủ công tuyệt vời và “không đụng hàng”!

Bí mật tiếp theo hội chợ đến từ những câu chuyện đằng sau sản phẩm, đó là tâm huyết của những người tham gia, niềm vui gắn kết mọi người qua tình yêu nghệ thuật và sản phẩm thủ công. Hội chợ cũng là dịp để các nghệ sĩ và những người đam mê nghệ thuật cùng gặp gỡ, giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và “khoe” những bí mật này với “bạn làm nghề” và với công chúng.

Hanoi Indie Troupe là một cộng đồng các bạn trẻ làm trong ngành thủ công sáng tạo với khát vọng giới thiệu, khích lệ những người trẻ tuổi tự đi tìm đam mê sáng tạo riêng và tôn vinh nghề làm thủ công, gắn kết giữa truyền thống và hiện đại. Họ đã tổ chức nhiều sự kiện quan trọng khác nhau. Và chính những bí mật họ đem đến Lễ hội Thiết kế Sáng tạo này, sẽ truyền cảm hứng cho cộng đồng trong hoạt động sáng tạo.

Đắm chìm trong các trò chơi sáng tạo

Để cho trẻ em vui chơi sáng tạo là thông điệp xuyên suốt nhiều hoạt động của Lễ hội Thiết kế Sáng tạo. Bởi trí tưởng tượng của trẻ em đi liền với những sáng tạo không biên giới.

Các hoạt động khuyến khích trẻ em vui chơi sáng tạo như “Thả ga zone” tại Lễ hội 2023 luôn là một trong những nơi “đông khách chơi” nhất

Vườn hoa Lý Thái Tổ, phố Đinh Tiên Hoàng và phố Đinh Lễ sẽ có một Khu vui chơi sáng tạo, được thực hiện bởi Tòhe Play. Trong dịp này, Tòhe mang đến những hoạt động gợi nhớ về giai đoạn hậu bao cấp và thập niên 1990-2000. Khu vui chơi sáng tạo gồm 4 nhóm hoạt động: Booth âm thanh hoài niệm, hoạt động tự do; Trạm thu kết nối, hoạt động vui chơi; Sân khấu vũ điệu hoài niệm 1990 – 2000; Hoạt động trang trí (decor) tương tác “Dải xanh của Hà Nội” và một số các hoạt động tương tác khác.

Đến với Booth âm thanh, người dân và du khách có thể tạo ra âm thanh đặc trưng của thời kỳ bao cấp bằng cách sử dụng các thiết bị cổ điển và nhạc cụ truyền thống như loa cũ, cassette, đài radio cùng với một số công cụ hiện đại. Sau khi tham gia, mỗi người sẽ nhận được một băng cassette hoặc file kỹ thuật số chứa sản phẩm do chính mình sáng tạo ra.

Trạm thu kết nối diễn ra hoạt động viết thư hoặc viết thiệp để lưu làm kỷ niệm, gửi tới người thân hoặc trưng bày ở góc “không địa chỉ”, là một sự kết nối “truyền thống” trong thời đại “số hóa - internet hóa” làm người ta quên đi vẻ đẹp kết nối từ nét thanh nét đậm của chữ viết tay.

Tiếp đến “Dải xanh của Hà Nội” là không gian xanh mát từ những tấm vải treo thẳng đứng, gợi nhắc về một Hà Nội với những hàng cây sấu, cây me, và xà cừ rợp bóng…. cũng như lời tưởng nhớ hàng chục nghìn cây xanh đã gãy đổ trong trận bão Yagi đầu tháng 9/2024.

Đặc biệt, khu vui chơi còn có các hoạt động sôi nổi như sân khấu vũ điệu hoài niệm thập niên 90 - 2000, vườn chiếu bóng hoạt hình, xưởng rối dây chuyển động, xưởng in dấu tháng năm, xưởng ghép gạch con con, và những cửa hàng tạp hóa dán hình. Khu vui chơi sáng tạo không chỉ khơi gợi ký ức mà còn tạo ra không gian gặp gỡ của các thế hệ trong các bối cảnh khác nhau thông qua thực hành và chia sẻ câu chuyện, trải nghiệm sáng tạo của mình, từ đó thúc đẩy tinh thần sáng tạo chung. Đó là tinh thần sáng tạo từ những hoạt động bình thường nhất, thường xuyên nhất, đơn giản nhất của cuộc sống, sáng tạo đem đến niềm vui.

Diễn đàn để giới trẻ được nói và thể hiện

Bất kỳ ai cũng có thể là một nghệ sĩ, nhà sáng tạo, nhà đầu tư vào công nghiệp văn hoá trong tương lai, đặc biệt là những bạn trẻ. Và những bạn trẻ có mong muốn tìm hiểu, khám phá, đặc biệt là khởi nghiệp có cơ hội tìm hiểu kỹ hơn về giới trẻ với văn hoá – nghệ thuật qua toạ đàm: Tài năng trẻ - Nguồn lực sáng tạo và phát triển văn hóa nghệ thuật (Tạp chí Văn hoá Nghệ thuật tổ chức tại Đại học Quốc gia Hà Nội).

Ở Lễ hội Thiết kế Sáng tạo 2023, những khán phòng tổ chức hội thảo - tọa đàm thu hút nhiều bạn trẻ, trong cả vai người nghe và người nói

Ngoài những vấn đề mang tính nền tảng như: Vai trò của tài năng trẻ đối với phát triển văn hóa, nghệ thuật; thực trạng: phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng tài năng trẻ hiện nay… các đại biểu, trong đó, các đại biểu trẻ tuổi có thể nêu ý kiến về cơ chế, chính sách, phương pháp đào tạo, bồi dưỡng nghệ nhân, nghệ sĩ trẻ hoạt động trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật đặc thù (đặc biệt là nghệ thuật truyền thống và nghệ thuật đương đại); cơ chế chính sách cho tài năng trẻ ở địa phương tham gia Mạng lưới thành phố sáng tạo của UNESCO; chính sách hỗ trợ nghệ nhân, nghệ sĩ trẻ tham gia các hoạt động phục vụ phát triển công nghiệp văn hóa, công bố tác phẩm và giao lưu văn hóa quốc tế…

Cập nhật lịch trình thông minh để không bị bỏ lỡ

Là hoạt động nhằm hiện thực hoá xây dựng Thành phố Sáng tạo, nên sáng tạo là yếu tố xuyên suốt khoảng gần 100 hoạt động, gồm: Trưng bày, triển lãm, workshop, toạ đàm, hội chợ…của Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2024.

Chuỗi dày đặc các sự kiện liên quan nhiều lĩnh vực văn hoá – nghệ thuật khác nhau, từ nghệ thuật thị giác, cho đến âm nhạc, thời trang hay điện ảnh… nhưng tập trung nhiều nhất ở Cung Thiếu nhi Hà Nội và Đại học Quốc gia Hà Nội - 19 Lê Thánh Tông. Tuy nhiên, cách tốt nhất để không bỏ lỡ là theo dõi kỹ lịch hoạt động.

Mặc dù các sự kiện được tổ chức miễn phí, nhưng số lượng người tham gia sẽ được giới hạn tùy thuộc vào không gian tổ chức và nguồn lực trang thiết bị hỗ trợ của đơn vị thực hiện. Việc đăng ký sớm cũng sẽ giúp chuẩn bị tốt hơn cho các hoạt động, đảm bảo nhân dân tham dự có chỗ ngồi và trải nghiệm tốt nhất. Đồng thời, người tham gia cũng sẽ nhận được thông tin mới nhất về các hoạt động và sự kiện trong lễ hội.

Cập nhật lịch trình và đăng ký sớm sẽ giúp người tham gia có lộ trình trải nghiệm sáng tạo tốt hơn giữa 100+hoạt động có vô vàn người cùng tham dự

Để đáp ứng nhu cầu tham gia của đông đảo công chúng, Ban tổ chức đã tích hợp tính năng đăng ký trực tuyến trên website chính thức của Lễ hội. Ngay từ bây giờ, để có thể trải nghiệm trọn vẹn Lễ hội với những tour và hoạt động mà mình quan tâm, dù là các sự kiện miễn phí hay tour có hướng dẫn viên chuyên nghiệp, khán giả có thể tìm hiểu thông tin chi tiết về thời gian, địa điểm và đăng ký giữ chỗ tại Website chính thức của lễ hội

Với đa dạng các hoạt động sáng tạo và thông tin được phân loại rõ ràng, người tham gia có thể tự lên lịch trình tham quan tùy theo mục đích trải nghiệm của mình. Bạn có thể chỉ xem, ngắm nhìn, hoặc nghe và chạm, hoặc cũng có thể tương tác trực tiếp với tác phẩm, tác giả. Nhưng hãy đến và góp mặt để được hít thở không khí sáng tạo. Và biết đâu đấy, chính bạn cũng sẽ trở thành một nhà sáng tạo khi tiềm năng được “kích hoạt”./.