Tọa đàm giới thiệu cuốn “Mỹ thuật và nghệ thuật ứng dụng ở Việt Nam nửa đầu thế kỉ XX - Từ góc nhìn giáo dục nghệ thuật” (NXB Đại học Sư phạm, 2023) do Phạm Long và Trần Hậu Yên Thế đồng chủ biên sẽ diễn ra từ 14h – 17h, ngày 11/11/2024, tại Hội trường Ngụy Như Kon Tum, 19 Lê Thánh Tông, Hà Nội. Cuốn sách là một công trình nghiên cứu hữu ích có giá trị tư liệu cho thấy một bức tranh về sự vận động và thay đổi mang tính bước ngoặt nền nghệ thuật lẫn giáo dục nghệ thuật tại Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX.

Chủ trì tọa đàm là diễn giả Phạm Minh Quân (Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, ĐHQGHN), cùng các diễn giả: Nhà nghiên cứu mỹ thuật, TS. Phạm Long, đồng chủ biên công trình; TS. KTS. Lê Phước Anh (Chủ nhiệm khoa Kiến trúc, Đô thị và Khoa học bền vững, Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, ĐHQGHN); Nghệ sĩ Nguyễn Thế Sơn (Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật, ĐHQGHN).

Công trình góp phần khảo cứu, cung cấp thông tin lưu trữ sử học, báo chí nhằm làm sáng tỏ thêm sự ra đời, hình thành, phát triển của Trường Mỹ thuật Đông Dương (hay còn gọi là trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương), đặc biệt là xu hướng mở rộng giáo dục nghệ thuật cho các nghệ nhân, thợ cả. Bên cạnh tầng lớp thợ vẽ thuần túy thủ công và cổ truyền, là sự ra đời của họa sĩ, với sáng tạo nghệ thuật mang tính chất cá nhân cao, là sự kết hợp hài hòa giữa tinh hoa nghệ thuật Việt Nam và giáo dục nghệ thuật mang tinh thần khai phóng của phương Tây.

Đồng thời, cuốn sách làm rõ những đóng góp hoặc ảnh hưởng của Trường Mỹ thuật Đông Dương đối với sự tiến bộ của toàn thể xã hội Việt Nam với nhiều lĩnh vực khác nhau trong nửa đầu thế kỷ XX và kéo dài tới ngày hôm nay, như học giả Đào Duy Anh đã nhận định trong Việt Nam văn hóa sử cương (1938) rằng “… Trong nghệ thuật sử nước ta, Trường ấy (tức Trường Mỹ thuật Đông Dương) có cái địa vị rất trọng yếu là làm trung tâm cho một cuộc cải tạo lớn”.

Cuộc cải tạo lớn đó, có sự tham gia song hành với các tổ chức văn hóa xã hội dân sự như Hội Khai Trí Tiến Đức, Hội Trí Tri, phong trào Nhà Ánh Sáng và phong trào Cải cách Y phục của Tự Lực Văn Đoàn trong thập niên 1930-1940, hay sự liên hợp nhuần nhuyễn với Khu Đấu xảo Hà Nội/Bảo tàng Maurice Long, tạo ra một hệ sinh thái nghệ thuật – không gian công nghiệp văn hóa sáng tạo, trong đó Trường Mỹ thuật Đông Dương như một hạt nhân làm nảy sinh mô hình. Và quan trọng, cuốn sách đề cập tới một số nhân vật có vai trò quan trọng trong sự hình thành và phục hưng nền nghệ thuật lẫn thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Nó cũng phản ánh tính mở đường, tiên phong, thử nghiệm, không ngừng cải tiến, cải tổ để phù hợp với hoàn cảnh và thời thế thay vì cứng nhắc, bảo thủ, học phiệt, đặc biệt đề cao yếu tố bản địa, dân tộc. Không thể không nhắc đến Trường Mỹ thuật Đông Dương trực thuộc Viện Đại học Đông Dương, thiết chế này cho phép phát huy hiệu quả của tính liên ngành trong giáo dục tại Việt Nam ngay từ đầu thế kỷ XX, khởi tạo và kích thích sự trao đổi về giảng viên, môn học và cơ sở đào tạo giữa các trường thành viên. Đây là một mô hình giáo dục rất tân tiến, đề cao sự hợp tác, giao thoa giữa các lĩnh vực, vượt qua ranh giới truyền thống để tạo ra những ý tưởng sáng tạo và phát triển cá nhân khai phóng.

---------

A discussion introducing the book Fine Arts and Applied Arts in Vietnam in the First Half of the 20th Century – From the Perspective of Art Education (published by the University of Education Publishing House, 2023), co-edited by Pham Long and Tran Hau Yen The, will be held from 2:00 PM to 5:00 PM on November 11, 2024, at Nguy Nhu Kon Tum Hall, 19 Le Thanh Tong, Hanoi. This book is a helpful scholarly reference that provides a comprehensive overview of the pivotal developments and changes in both the fine arts and art education in Vietnam during the first half of the 20th century.

The discussion will be chaired by Pham Minh Quan (School of Interdisciplinary Science and Arts, VNU), along with the following speakers: art researcher Dr. Pham Long, co-editor of the work; Dr. Architect Le Phuoc Anh (Head of the Department of Architecture, Urbanism, and Sustainable Science, School of Interdisciplinary Science and Arts, VNU); and artist Nguyen The Son (School of Interdisciplinary Science and Arts, VNU).

This work contributes to the field by providing archival information from history and journalism, helping to clarify the founding, formation, and development of the Indochina School of Fine Arts. It especially highlights the trend of expanding art education to include craftsmen and artisans. In addition to the traditional handcraft painters, this period saw the emergence of artists with highly personal creative expressions, marking a harmonious fusion of Vietnam’s artistic heritage and the Western spirit of liberal arts education.

At the same time, the book clarifies the contributions and influences of the Indochina School of Fine Arts on the development of Vietnamese society in various fields during the first half of the 20th century, extending into the present day. As scholar Dao Duy Anh noted in Vietnam Cultural History Outline (1938), “… In the history of our country’s art, this school (the Indochina School of Fine Arts) occupies a very important position as the center of a major reform movement.”

This major reform ran parallel to civil social organizations such as the Khai Tri Tien Duc Society, the Tri Tri Society, the Nha Anh Sang movement, and the Self-Strengthening Literary Group’s reform of clothing in the 1930s–1940s, as well as its seamless integration with the Hanoi Exhibition Grounds/Maurice Long Museum, creating an artistic ecosystem-a creative industrial cultural space. In this ecosystem, the School of Indochina Fine Arts served as the nucleus from which the model emerged.

Importantly, the book also discusses key figures who played vital roles in the formation and revival of both Vietnam's fine arts and handicrafts. It reflects a spirit of pioneering, experimentation, and continuous improvement and reform, rather than being rigid, conservative, or doctrinaire, particularly highlighting the value of indigenous and national elements.

One cannot overlook the fact that the Indochina School of Fine Arts, as part of the Université Indochinoise, was an institutional framework that allowed for the effective development of interdisciplinary education in Vietnam as early as the 20th century. It initiated and stimulated the exchange of teachers, subjects, and training facilities among its member schools. This was a very progressive educational model, emphasizing cooperation and cross-disciplinary interaction, transcending traditional boundaries to generate creative ideas and foster individual, liberal development.